pH wody – co oznacza i dlaczego jest takie ważne

Wskaźnik Ph wody określa jej kwasowość lub zasadowość. O odczynie obojętnym mówimy wtedy, gdy pH wynosi 7. W tym artykule wyjaśniamy, jakie znaczenie ma ten parametr oraz jaki powinien być odczyn wody kranowej.

Co jest pH

pH to miara kwasowości lub zasadowości wody i roztworów wodnych, którą wyraża się w skali od 0 do 14. 7 oznacza odczyn obojętny, wartości od 0 do 7 kwaśny, a od 7 do 14 zasadowy, a więc im bardziej roztwór jest kwaśny, tym niższe jest jego pH.

Pomiar bazuje na a stężeniu jonów wodorowych w cieczy i oblicza się go według wzoru: pH = – log10[H+].

Skala pH została opracowana w 1909 roku przez duńskiego biochemika Sørena Sørensena. Początkowo określał on pH jako wartość równą ujemnemu logarytmowi stężenia jonów wodorowych.

Wprawdzie współczesna nauka nie daje możliwości obliczenia aktywności jonów wodorowych, ale tradycyjna definicja pH wciąż jest powszechnie stosowana, ponieważ znacznie upraszcza opis zjawiska.

Czysta woda w temperaturze 22 C° ma odczyn 7. 

Odczynem kwaśnym wyróżniają się np.:

• kwas siarkowy – pH 1,
• sok z cytryny – pH 2,
• banany – pH 5,
• mleko – pH 6.

Odczyn zasadowy mają m.in.:

• woda morska  – pH 8
• soda oczyszczona  – pH 9,
• amoniak  – pH 11,
• wybielacz  – pH 13.

Od czego zależy kwasowość wody?

Jednym z czynników wpływających na pH wody jest wspomniana już zawartość zawartość jonów wodorowęglanowych. To właśnie one odpowiadają za zdolność buforowania roztworu, czyli jego umiejętność utrzymywania względnie stałego pH oraz samoregulacji w kontakcie z kwasami lub zasadami.

Dobrze obrazuje to porównanie wody wodociągowej i destylowanej. Jeśli do jednego litra wody z kranu o pH około 7 doda się kroplę kwasu, zmiana pH będzie minimalna. Natomiast ta sama ilość kwasu dodana do wody destylowanej (np. akumulatorowej) spowoduje gwałtowny spadek pH. 

Różnica ta wynika z obecności jonów wodorowęglanowych (HCO₃⁻) w wodzie wodociągowej i ich braku w wodzie destylowanej.

Jakie pH wody jest najlepsze do picia?

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi woda woda zdatna do picia powinna mieć pH w granicach 6,5-9,5. 

Wyjątek stanowią wody butelkowane niegazowane i gazowane, których pH może być niższe. 

W Polsce wartości pH wody kranowej zazwyczaj wynosi 7-8 pH, czyli mieści się w wyznaczonej normie. 

Jaki odczyn można uznać za idealny. Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto rozpocząć do sprawdzenia prawidłowego pH ludzkiej krwi. Wynosi ono 7,35-7,45 pH. 

Z tego powodu specjaliści uznają, że woda o pH około 7,4 jest dla człowieka idealna. Oczywiście nie oznacza to, że ta o odczynie 7 czy 8 jest dla nas szkodliwa. 

Jak kwasowość wody wpływa na zdrowie?

Według lekarzy większe ryzyko niesie za sobą picie zbyt kwaśnej wody, ponieważ dieta stosowana przez większość ludzi powoduje zakwaszenie organizmu. 

Możliwe skutki picia kwaśnej wody to:

• Problemy skórne i kosmetyczne, takie jak przesuszenie skóry, łamliwość paznokci, nadmierne wypadanie włosów.
• Dolegliwości ze strony jamy ustnej i górnych dróg oddechowych, w tym zapalenie dziąseł, pojawianie się zajadów, przewlekły katar lub podrażnienie błon śluzowych.
• Zaburzenia układu pokarmowego w postaci częstszych biegunek i nadwrażliwości przewodu pokarmowego.
• Osłabienie układu mięśniowo-szkieletowego, przejawiające się bólami stawów, zapaleniami ścięgien i ogólną tkliwość tkanek.
• Zaburzenia ze strony układu moczowego, w tym nieprawidłowe lub podrażnione funkcjonowanie dróg moczowych.
• Pogorszenia funkcjonowania układu nerwowego i samopoczucia, czyli spadek energii, problemy z koncentracją, obniżony nastrój, a nawet stany depresyjne.

Czy woda o wysokim pH jest zdrowa?

Czy to oznacza, że warto pić wodę zasadową, zwłaszcza przy objawach zakwaszenia organizmu? W ostatnich latach woda zasadowa, nazywana też alkaliczną, stała się dość popularna. 

Jej zwolennicy twierdzą, że taka woda usuwa z organizmu toksyny, leczy m.in. cukrzycę, kamicę nerkową, wspomaga walkę z migreną czy celiakią, a nawet zapobiega osteoporozie i nowotworom. 

Lekarze zwykle podchodzą do tych opinii z dużą ostrożnością. Woda trafia do żołądka, gdzie znajduje się kwas solny o bardzo niskim pH. Obecne w nim jony wodoru szybko neutralizują jony zasadowe z wody pitnej, tak więc woda alkaliczna nie jest w stanie zmienić pH płynów ustrojowych. 

Czy filtry do wody zmieniają jej pH?

Filtry do wody odwróconej osmozy (RO) powodują usuwanie węglanów i minerałów, co skutkuje zmianą pH w kierunku lekko kwaśnego. Jednak wiele dystrybutorów wykorzystujących RO ma filtr remineralizujący, który wzbogaca oczyszczoną wodę o minerały i podnosi jej pH.

Pomiar pH wody

Istnieje kilka sposobów na sprawdzenie stopnia kwasowości wody: paski wskaźnikowe pH (papierki lakmusowe), kropelkowy miernik odczynu pH oraz pomiar miernikiem elektrycznym.

Paski lakmusowe

Nie wyróżniają się zbyt wysoką precyzją, ale ich wykonanie jest proste i szybkie. Test polega na włożeniu paska pod strumień wody i odczekanie na zmianę koloru. Barwa czerwona albo żółtą oznacza kwaśny odczyn, natomiast niebieska zasadowy.

Kropelkowy miernik odczynu pH

Działa w sposób podobny do testów kropelkowych. Polega na dodaniu do wody kropel substancji, które wchodzą w reakcję z nią. Następnie kolor porównuje się z dołączoną do testu skalą i w ten sposób odczytuje stopień kwasowości.

Miernik elektryczny

Zapewnia najbardziej precyzyjny pomiar, a szczególnie te, które uwzględniają wykrytą temperaturę roztworu. Elektrodę miernika zanurza się w wodzie i delikatnie miesza, a potem czeka na ustabilizowanie wyniku.

Źródła:

1. Czym jest pH, domowauprawa.pl.
2. pH, ekologia.pl
3. Przewodnik po kwaśnych deszczach: przyczyny, skutki i bieżące rozwiązania, caryinstitute.org
4. Dawid Wardecki, Czy pH wody wpływa na jej właściwości?, gemini.pl
5. Katarzyna Turek-Kawecka,  Woda alkaliczna – właściwości i zastosowanie. Czy jest zdrowa?, doz.pl
6. Edyta Siedlecki, Odczyn pH wody pitnej. Czym jest i jak go zmierzyć?, zestudni.pl