Skład wody, co powinien zawierać?

Woda stanowi około 60% masy ciała dorosłego człowieka i jest obecna zarówno w komórkach, jak i w płynach ustrojowych. Poza tym stanowi ona najważniejszy składnik naszej diety. Dlatego tak ważne jest nie tylko odpowiednie nawodnienie, ale także zadbanie o wysoką jakość wody, która zasila nasz organizm. Poznaj skład wody i najważniejsze informacje o jej składnikach.

Jaki powinien być odpowiedni skład wody?

Pod względem chemicznym woda jest prostym związkiem składającym się z dwóch atomów wodoru i jednego atomu tlenu (H20). 

Jeśli chodzi o skład mineralny, jest on znacznie bardziej skomplikowany. Znajdziemy w niej szereg makroskładników. 

Bardzo ważne, aby w składzie wody były obecne minerały, takie jak np. wapń i magnez. Zarówno woda niskozmineralizowana (< 500 mg/l), jak i wysokozmineralizowana (> 1500 mg/l) może być zdrowa. 

Dobór odpowiedniej ilości minerałów zależy od potrzeb organizmu. Dla przykładu zbyt duża ilość sodu nie jest korzystna dla osób z nadciśnieniem.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie określa minimalnej ilości minerałów w wodzie pitnej.

Cechą dobrej wody jest także zbilansowany poziom sodu (Na⁺) wodorowęglanów (HCO₃⁻), które pomagają w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej i wspomagają trawienie.

Dobra woda ma także niską zawartość szkodliwych substancji i zanieczyszczeń, takich jak metale ciężkie, pestycydy czy chlor.

Mineralny skład wody

W wodzie naturalnej mogą występować różne składniki mineralne, w tym:

• wapń (Ca²⁺),
• magnez (Mg²⁺),
• sód (Na⁺),
• potas (K⁺),
• chlorki (Cl⁻),
• siarczany (SO₄²⁻),
• wodorowęglany (HCO₃⁻).

Jakie powinno być pH wody?

Ważnym parametrem jakości wody jest jej pH. Jest to miara jej kwasowości lub zasadowości, określająca stężenie jonów wodorowych w roztworze. 

Skala pH rozciąga się od 0 do 14, gdzie pH 7 oznacza odczyn obojętny, niższe wartości wskazują na wodę kwaśną, a wyższe na zasadową (alkaliczną).

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody pitnej, dopuszczalna wartość pH mieści się w przedziale od 6,5 do 9,5. 

Najlepsze pH jest nieco wyższe niż odczyn krwi. Wynosi około 7,4. 

Odpowiednie pH wody neutralizuje kwasy w naszym organizmie i przywraca równowagę kwasowo zasadową. Jeśli jest ono na zbyt niskim poziomie, może prowadzić do wypadania włosów, podrażnienia skóry, powstawania zajadów, czy nieprawidłowo funkcjonowania układu moczowego.

Czym jest TDS i jaki jest jego zalecany poziom

Wskaźnik TDS (Total Dissolved Solids) to parametr mierzący całkowitą zawartość rozpuszczonych w wodzie. Dotyczy to substancji stałych, takich jak minerały, sole i metale.

Warto dodać, że wpływa on głównie na smak wody, a nie na jej wartość zdrowotną.

Wody naturalne mogą mieć zarówno 50 mg/l, jak i 1500 mg/l. Takie wartości świadczą o ich dobrej jakości.

Skład wody butelkowanej

Szczegółowy skład wody w butelce zależy od źródła i jest zawsze podana na etykiecie. Jeśli chodzi o mikroskładniki, w wodzie butelkowanej znajdziemy m.in.:

• fluor (F⁻),
• żelazo (Fe²⁺/Fe³⁺),
• mangan (Mn²⁺),
• cynk (Zn),
• lit (Li⁺),
• jod (I⁻),
• miedź (Cu²⁺),
• bor, chrom, molibden i inne – zwykle w śladowych ilościach.

Dodatkowo w wodzie butelkowanej występuje mikroplastik w dużym stężeniu. Choć nie dowiedziono naukowo jego szkodliwości, prawdopobonie ma on negatywny wpływ na nasze zdrowie. 

W wybranych wodach butelkowanych wykryto średnio od 240 000 do 1 500 000 nanocząstek na litr.

Minerały w wodzie butelkowanej

Woda butelkowana, a zwłaszcza mineralna, zawiera różnorodne składniki mineralne, które decydują o jej wartości odżywczej i smak. Poszczególne wody różnią się między sobą stopniem mineralizacji.

O tym, czy woda jest mineralna, decyduje jej pochodzenie i stabilność składu. Nie ma jednak odgórnie ustalonego poziomu minerałów, od którego wodę możemy nazwać mineralną.

Klasy mineralizacji wód

Skład wody kranowej

Woda wodociągowa przechodzi proces uzdatniania, który ma zapewnić bezpieczeństwo mikrobiologiczne.

Jakość wody i jej skład są regulowane przez polskie prawo i normy UE. Do tego stan wody jest regularnie monitorowany przez Sanepid i niezależne laboratoria.

Skład wody kranowej jest zbliżony do składu wody butelkowanej. W niektórych miastach (np. Kraków, Trójmiasto) woda z kranu może być nawet bogatsza w magnez i wapń niż wiele wód butelkowanych.

Skład wody kranowej to:​

• Wapń (Ca²⁺),
• Magnez (Mg²⁺),
• Sód (Na⁺),
• Potas (K⁺),
• Chlorki (Cl⁻),
• Siarczany (SO₄²⁻),
• Wodorowęglany (HCO₃⁻),
• Żelazo (Fe²⁺ lub Fe³⁺) w śladowych ilościach,
• Mangan (Mn²⁺) w śladowych ilościach,
• Fluor (F⁻) w zależności od regionu i uzdatniania,
• Jon amonowy (NH₄⁺) w bardzo niskich dopuszczalnych ilościach,
• Wolny chlor (Cl₂) stosowany do dezynfekcji, obecny w minimalnych, dopuszczalnych normami ilościach. 

Warto dodać, że wbrew powszechnej opinii w Polsce fluor nie jest dodawany do wody. Mimo to może on naturalnie występować w wodzie kranowej w śladowych ilościach. Jego dopuszczalne stężenie w wodzie pitnej to 1,5 mg/l.

Skład wody filtrowanej

Woda kranowa jest zdatna do picia, choć nie jest ona krystalicznie czysta. Warto poddać ją filtracji, która usunie zanieczyszczenia i poprawi jej smak.

W Polsce najpopularniejszym sposobem filtracji wody jest stosowanie dzbanka z wkładem filtrującym. 

Dzbanki z filtrem węglowym usuwają chlor, pestycydy, metale ciężkie, związki organiczne, a także zmiękczają wodę. I choć warto go używać, nie zatrzymuje on wszystkich zanieczyszczeń.

Znacznie skuteczniejszą metodą filtracji wody są procesy membranowe, polegające na zastosowaniu półprzepuszczalnych błon do rozdziału mieszanin. 

Jednym z procesów membranowych, który wyróżnia najwyższa skuteczność filtracji, jest zastosowanie odwróconej osmozy (ro). Polega ona na separacji składników roztworu za pomocą różnicy ciśnień.

Filtr odwróconej osmozy usuwa metale ciężkie, pestycydy, chlor i jego pochodne, mikroplastik, a także większość bakterii i wirusów. Urządzenie w postaci filtra nablatowego lub podblatowego to gwarancja czystej i zdrowej wody.

Jako że podczas filtracji usuwa on także część składników mineralnych, warto wybrać model z funkcją mineralizacji. 

Woda po filtracji i mineralizacji dodatkowym wkładem mineralizującym jest wzbogacana o:

• wapń (Ca²⁺),
• magnez (Mg²⁺),
• potas (K⁺),
• sód (Na⁺),
• chlorki (Cl⁻),
• siarczany (SO₄²⁻),
• wodorowęglany (HCO₃⁻).​

Mineralizacja pozwala na podniesienie pH do poziomu od 7,5 do 8,5, co czyni wodę bardziej zbliżoną do naturalnej wody mineralnej.

Po zastosowaniu filtra odwróconej osmozy i mineralizacji woda jest wzbogacona o minerały, ma czysty, zbalansowany skład mineralny i stabilne pH, zapewniając wysoką jakość do spożycia.

Jaką wodę warto pić?

Nie ma jednej „najlepszej” wody dla wszystkich. Każda z wód powinna być przede wszystkim czysta i smaczna.

Najzdrowsza woda do picia powinna być:

• bezpieczna mikrobiologicznie,
• wolna od zanieczyszczeń (metale ciężkie, pestycydy, mikroplastik),
• smaczna dla osoby pijącej,
• zawierać naturalne minerały, których ilość zależy od preferencji i diety.

Skutecznym sposobem na zapewnienie sobie zdrowej wody jest zastosowanie filtra odwróconej osmozy z wkładem mineralizującym. Dzięki niemu zapewnisz wszystkim domownikom wodę czystą, o stabilnym składzie i cennych minerałach.

Źródła

Guidelines for drinking-water quality, 4th edition, incorporating the 1st addendum, 24 kwietnia 2017 r., World Health Organization, dostęp na stronie: who.int

Natural mineral waters and spring water, Oficjalna strona Unii Europejskiej, dostęp do strony: food.ec.europa.eu

A comprehensive review of membrane-based water filtration techniques, Volume 14, article number 169, 8 lipiec 2024 r., Shahid Aziz, Abdur Rehman Mazhar, Ali Ubaid, Syed Muhammad Hamza Shah, Yasser Riaz, Tariq Talha2, Dong‑Won Jung3, dostęp na stronie: link.springer.com